– Memleketinizden hayatımın en güzel hatıralarile ayrılıyorum.
– Dünyanın en bahtiyar adamı olduğumu bugün idrak ettim, çünkü Büyük Şef’inizle [ATATÜRK ile] konuşmak saadetini kazandım.
– Onunla konuşmak, onun elini sıkmak bir devlet adamı için kolay kolay erişilmez bir saadettir.
– Bu saadeti tatmış olmakla bütün cihana öğünebilirim.
– Çünkü bu bana müyesser oldu.
İoannis Metaxas
22 Ekim 1937, İstanbul
(23 Ekim 1937, Akşam gazetesi)
Bir haber/makale:
Şakir Rasim Çeçen
18 Ekim 1937, Atina
Akşam gazetesi, sf.5
Yunanistan’ın en çalışkan adamı: General Metaksas
Dost memleket Başvekilinin hayatı ve Yunanistan’da vücude getirdiği eserler
Bugün memleketimizin mümtaz bir misafiri olarak karşılanan, dost ve komşu millet başvekili sayın general Yanis Metaksas 1871’de Kefalonya’da doğmuştur. 66 yaşındadır. Ecdadı Bizans’ın eski asîl ailelerinden olup İstabul’un fethinden evvel Kefalonya’ya hicret etmiştir. B. Metaksas 20 yaşında Atina Harbiye mektebinden ikinci mülâzimlikle ve birincilikle neşet etmiş ve tahsilini ikmal için Almanya Harp akademisine gitmiştir. Bu akademiyi de birincilikle bitirmiş ve askerî tabiye fennine olan vukufu hasebile mezkûr akademinin şeref salonuna “Metaksas’ın halledemiyeceği hiçbir tabiye meselesi yoktur” yazısını havi bir lâvha asılmıştır. Gerek kıtalarda ve gerekse Genel Kurmay dairesinde memleketine mühim hizmetler ifa etmiş ve bütün arkadaşları arasında askerî ve umumî malûmatının çokluğu, haiz olduğu yüksek ve büyük insan meziyet ve hasletlerile temayüz etmiştir.
Dost memlekette partilerin kendi mensuplarından müteşekkil kabineler teşkil ettikleri zamanlarda her parti general Metaksas’ı kabinesine dahil etmeyi, kabineyi teknik itibarile takviye edici bir tedbir olarak sayarlardı.
Sayın konuğumuz, en çetin safhalar arzeden askerî ve siyasî meselelerde neticeyi daha evvel keşfetmek ve kararını derhal vermek gibi az bulunur müstesna bir meziyete de maliktir. Cihan harbi sonunda partiler Anadolu’nun baştan başa istilâsı için askerî seferler hazırladıkları o buhranlı zamanlarda mümtaz general kaleminin bütün kudretile, ciğerlerinin bütün kuvvetile bu seferin neticesinin memleket için felâket olacağını yazmış, bağırmış ve vatanını bu badireye atılmaktan men için elinden geleni yapmışsa da sözünü dinletememiştir.
1923’ten beri siyasî hayata atılan değerli general, profesör Demircis’in ölümile 1936’da başvekilliğe geçmiş ve majeste kral ikinci Jorj ile el ele vererek vatanına aşk ve şevk ile hizmet etmeğe koyulmuştur.
B. Metaksas, yaşının yüksekliğine rağmen Yunanistan’ın en çalışkan adamıdır. Kabine riyasetine geçtiği gündenberi bir gün istirahat etmemiş, yurdun her tarafını, en ücra köşelerine kadar dolaşmış, milletin ihtiyaçlarını tayin ve tesbit ederek icab eden tedbirleri almıştır. Sayın general şimdiye kadar hiçbir seyahat yapmamıştır ki, seyahat ettiği vilâyete bir ıslahat müjdesi götürmüş olmasın. Epir seyahatinde Epirlilere çifçilerinin belini büken borçların tahfifini ve bu borçların tediye şartlarının tehvinini intaç eden Ziraî borçlar kanununu müjdeledi. Makedonya seyahatlerinde ise işçilerin vaziyetini ıslah eden İş kanunile mübadillerin sıkıntılarını refeden İstimlâk kanununu işçi sınıfile mübadillere beşaretledi.
Orduyu siyaset hastalığından kurtarmak, hem memleketi müdafaaya ve hem müttefiklere icabında değerli hizmetlerde ve yardımlarda bulunabilecek bir hale getirmek için sarfettiği mesai cidden pek büyüktür ve takdire şayandır. Şeci dost ordunun kendisine düşen vazifeyi hakkile ifa edecek bir vaziyette bulunduğunu bu ay başında Serez havalisinde yapılan manevralar açık surette gösterdi.
Dost Başvekil, dâhi Atatürk’ün ötedenberi hayranıdır. Her ne vakit kendisile görüşmek bahtiyarlığına nail olmuşsam, her defasında şöyle demiştir:
– “Çok yüksek, müstesna bir Şefiniz var. İftihar ediniz. Bu iftihar tam yerindedir. Büyük adam, pek büyük bir şahsiyet…”
Ünlü konuğumuz, Atatürk inkılâbını derin hayret ve takdirlerle takib ettiğini her fırsat zuhurunda söylemekten memnun olur; bir Türk gazetesini tedkik ederken dedi ki:
– “Benim şimdi Türkçe okuyup yazmamaklığıma sebep, eski Osmanlı idaresidir. Eğer Atatürk bu harf inkılâbını eskiden yapmış olsaydı, ben de şimdi Türkçe’yi, sizin Rumca’yı bildiğiniz gibi, okuyup yazacaktım. Eski diliniz ve yazınız pek çetin idi…”
Balkan ittifakına candan bağlıdır. Haricî siyasetten bahsetmeğe başladığı zaman bu ittifakın, hassaten Türk dostluğunun kıymet ve ehemmiyetini tebarüz ettirmekten ve bunu tekrarlamaktan zevk duyar. Türk devlet adamlarile temas etmek ve kabinesinin siyasetini müttefik ve dost Türkiye’ninkisile müvazileştirmek için zuhur eden fırsatlardan âzamî istifade etmeği pek sever. Türkiye’nin kuvvetlenmesini, Yunanistan’ın kuvvetlenmesi gibi sayar.
General Metaksas Fransızca, Almanca ve İtalyanca dillerine vakıftır. Boş zamanlarmda edebiyat ile meşgul olmağı sever; az yer, az uyur; çok çalışır; hoşsohbettir. Sevdiklerile, yanındakilerle şakalaşmak hoşuna gider. Konuşması, muamelesi pek nazikânedir. Müşfiktir; mecbur olmayınca sert kararlar almaz. Birinci sınıf bir askerî muharrirdir. Natuktur. İrticalen söyler. Aile ve şahsî hayata sade ve çok asîlânedir.
(Resim) General Metaksas’a refakat eden Matbuat umum müdürü B. Papadakis
B. Papadakis
Bu ziyareti esnasında general Metaksas’a refakat eden, Yunanistan Hariciyesinin maruf simalarından elçi payesini haiz B. Vasil Papadakis 1899’da Atina’da doğmuştur. Yunanistan’ın Viyana, Belgrad, Ankara ve Sofya elçiliklerinde sekreter olarak parlak hizmetler görmüştür. Dahilî ve haricî matbuat servisleri umum müdürlüğünü de uhtesinde bulunduran, maruf Türk dostu B. Papadakis, hariciyeye intisab ettiği 1918’den beri toplanan hemen bütün beynelmilel konferanslarda Yunanistan tarafından âza olarak bulunmuştur. Yakın şark işleri, Terki teslihat, Tamirat, Boğazlar ve Balkan konferanslarında gerek milletine ve gerekse müttefiklerine zikre değer hizmetler yapmıştır. General Metaksas’ın Beşvekil ve Hariciye Vekili ile vaki görüşmelerinin hepsinde hazır bulunmuş olan dost elçi Balkan ittifakı müzakerelerinin iyi neticeye varması için çok gayret sarfetmiş ve muvaffak olarak 1930’da bu paktın imzası merasiminde de hazır bulunmuştur.
Birçok edebî, siyasî, içtimaî, arkeolojik ve ilmî cemiyetlerde âza olan B. Papadakis’in güler yüzünü, nazikâne muamelesini, konukseverliğini, dost memleketi ziyarete gelmiş olan bütün Türk gazetecileri hatırlamaktan zevk duyarlar. Fransızca, İngilizce, Almanca ve İtalyanca lisanlarına hakkile vakıftır. Her fırsat zuhurunda Türkiye’ye ve Türklere olan muhabbetini tatlı bir ifade ile beyan etmekten zevk dayar.
Atina: Şakir Rasim Çeçen
(Kaynak: EGE Manevraları sayfası)
pS1. Ayrıca;
05 Eylül 1937 Pazar
Akşam, sf.2
Tevfik Rüştü Aras Atina’da
Hariciye vekilimiz Yunan başvekilile görüştü
Atina 4 (AA.) — Cenevre’ye gitmekte olan Türkiye Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras bugün buraya gelmiş ve Başvekil B. Metaksas ile görüşmüştür.
Atina 4 (A.A.) — Türkiye Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras bu gece Atina’dan hareket edecektir. Vekil, şerefine B. Metaksas tarafından verilecek hususî bir dinede hazır bulunacaktır.
+
05 Eylül 1937 Pazar
Akşam, sf.2
Yunan Başvekili
Atatürk’e tazimlerini,
İsmet İnönü’ne selâmların bildirdi
Ankara 5 (A.A.) — Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü Aras’ın Atina’da bulunması münasebetile Başvekil General Metaksas Atatürk ve İsmet İnönü hakkında beslediği yüksek ve samimî hisleri tebarüz ettiren bir mesajın irsalini doktor Aras’tan rica etmiştir. Hariciye Vekilimizin bu hususta Atatürk’e telefonla vaki olan maruzatını ve Atatürk’ün cevaplarını aynen neşrediyoruz:
Ekselâns Kemal Atatürk
Türkiye Cumhuriyet Başkanı
İstanbul
Yunan Başvekili General Metaksas dost ve müttefik milletin hakkındaki hayranlığı hududsuz olan Önderine hürmetle ve tazimlerinin arzını benden rica etmiştir. General Metaksas aynisuretle aziz dostu İsmet İnönü’ne en samimî dostluk selâmlarının irsalini istedi. Yunanistan ve Türkiyeyi alâkadar eden bütün meseleler hakkında mevcud bulunan tam görüş mutabakatını bir kere daha gösteren mükâlemelerde bulunduğu dostu Türkiye Hariciye vekilinin Atina’dan geçmesinden dolayı da General Metaksas bana memnuniyetini ifade etmiştir. Derin tazimlerimle arzederim.
Doktor Rüştü Aras
Doktor Rüştü Aras
Türkiye Hariciye Vekili
Atina
Dost ve müttefik milletin Başvekili Ekselâns General Metaksas’a benim hakkımda ve İsmet İnönü hakkında size vaki olan beyanatından dolayı pek mütehassis olduğumu bildirmenizi rica ederim.
Bu beyanat telsizle İzmir’e müteveccihen vapurda bulunan İsmet İnönü’ne bildirilecektir. Türkiye Hariciye Vekâleti bu dostane beyanattan ayrıca haberdar edilmiştir.
K. ATATÜRK
+
06 Eylül 1937 Pazartesi
Akşam, sf. 1-5
B. Rüştü Aras Atina’dan Cenevre’ye hareket etti
Bütün meseleler hakkında Yunanistan’la aramızda tam bir görüş ve fikir mutabakatı var
Atina 5 (A.A.) — Atina ajansı bildiriyor: Türkiye Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü Aras dün saat 16’da Atina’ya gelmiş ve akşam saat 23’de Venedik yolu ile Cenevre’ye gitmek üzere ayni vapurla seyahatine devam eylemiştir.
Doktor Aras, Pire’de vapurda, Hariciye Nezareti Daimî müsteşarı B. Mavrudis, Yunanistan’ın Ankara elçisi B. Rafail, Hariciye siyasî ikinci şube reisi B. Sakelloropulos ve Beşvekâlet hususî kalem direktörü B. Andrulis ile Türkiye elçiliği erkânı tatafından karşılanmıştır.
Doktor Aras, Atina’da kaldığı müddet zarfında Başvekil B. Metaksas ve Hariciye daimî müsteşarı B. Mavrudis ile uzun bir görüşmede bulunmuştur.
Akşam B. Metaksas, doktor Tevfik Rüştü Aras şerefine bir ziyafet vermiştir. B. Mavrudis’in de iştirak eylediği bu ziyafet esnasınmda doktor Aras, Türkiye Reisi Cumhuru K. Atatürk’e telgrafla, Elen Başvekili B. Metaksas’ın hürmet tazimlerini ve gene B. Metaksas’ın Başvekil İsmet İnönü’ne samimî selâmlarını arzeylemiştir. B. Metaksas, Yunanistan ile Türkiye’yi
alâkadar eden bütün meseleler hakkında aralarında mevcud bulunan tam görüş mutabakatını bir kere daha gösteren mülâkatlarında bulunduğu doktor Aras’ın geçmesinden dolayı da sevincini bildirmiştir. Bir kaç dakika sonra, Türkiye Reisi Cumhuru Atatürk, bir telgraf mesajı ile cevab vererek kendi haklarında ve Başvekil İsmet İnönü hakkındaki beyanattan ne derece mütehassis olduğunu bildirmiş, bu beyanatın denizde seyahat halinde bulunan Başvekil İsmet İnönü’ne telsizle irsal olunacağını ve Türkiye Hariciye Vekâletinin de bu dostane beyanattan ayrıca haberdar edileceğini ilâve eylemiştir.
Hariciye Vekilimizin beyanatı
Doktor Aras, Atina’dan ayrılmadan evvel Elen matbuatına aşağıdaki beyanatta bulunmuştur:
Bundan evvelki her gelişimde olduğu gibi bu kere de hakkımda göstermiş olduğu hararetli hüsnü kabulden dolayı Elen milleti nezdinde bir kere daha teşekkürlerime terceman olmanızı rica ederim. Başvekil B. Metaksas ile fikir taatisinde bulunduğumdan ve Yunanistan ile Türkiye arasında her iki memleketi alâkadar eden bütün meseleler üzerinde tam bir fikir birliği mevcud olduğunu yeniden bir kere daha müşahede eylediğimden dolayı çok memnunum. B. Mavrudis ile görüşmemden de pek memnunum. Milletler cemiyetine gidecek olan Elen heyetine riyaset edecek bulunan B. Mavrudis ile semereli Türk – Elen işbirliğine Cenevre’de devam edeceğimden eminim.
Yunan gazetelerinin neşriyatı
Atina 5 (A.A.) — Atina ajansı bildiriyor:
Bütün gazeteler, doktor Tevfik Rüştü Aras’ın Atina’yı dünkü ziyareti hakkında çok hararetli makaleler neşretmekte ve dost ve müttefik Türkiye’nin Hariciye Vekili hakkında Elen milletinin beslediği derin sempati hislerine terceman olmaktadır. Gazeteler, doktor Tevfik Rüştü Aras’ın Atina’dan geçmesini iki memleketi alâkadar eden günün meseleleri hakkında fikir taatisine mesud bir fırsat teşkil eylemekte olduğunu ve iki memleket arasındaki dostluğun ve tesanüdün ne derece derin, sağlam ve hakikî bulunduğunu müşahedeye yaradığını da ayrıca tebarüz ettirmektedir.
Katimerini diyor ki:
Doktor Aras, bir gün, kendisini Atina şehri hemşehrisi telâkki eylediğini söylemişti. Muhterem Vekil, bunda çok haklıdır. Zira Yunanistan’ın hükûmet merkezi doktor Aras’ı daima hususî bir sevinç ile kendi içinde görmüş ve karşılamıştır.
Proia diyor ki:
Elen milleti, Yunanistan’ın tecrübe edilmiş samimî bir dostu olarak telâkki ettiği dokotr Aras’ın Atina’dan her geçişini kalbten selâmlamaktadır. Bilhassa bu sefer, son beynelmilel hadiselerin vehameti, Türkiye ile Yunanistan arasındaki bağların sıkılığı ve iki memleketin Balkanlarda ve Akdeniz’deki menfaatlarının birliği dolayısile doktor Aras’ın dün Atina’da yaptığı görüşmeler fevkalâde bir ehemmiyet arzetmektedir.
Bütün gazeteler, aynı zamanda, gerek Türkiye’nin gerek Yunanistan’ın sulh eserine samimî ve derin bağlılıklarını da tebarüz ettirmektedir.
…
26 Ağustos Blog 